U periodu 27-29 septembra 2013. godine u selima Mali i Veliki Zalazi nevladina organizacija EXPEDITIO organizuje arhitektonsku radionicu u okviru projekta "Valorizacija ruralnog nasljeđa u Crnoj Gori – pilot područje Zalazi ". U okviru ove radionice 29. septembra planirana je akcija “Izlaz za Zalaze” koju organizuju u saradnji: planinarski klub Vjeverica iz Kotora, projekat Zalaz (www.zalaz.me) i EXPEDITIO.
Arhitektonska radionica i akcija “Izlaz za Zalaze” se organizuju u okviru projekta pod nazivom "Valorizacija ruralnog nasljeđa u Crnoj Gori – pilot područje Zalazi ", čiji cilj je unapređenje zaštite i valorizacije ruralnog nasljeđa u Crnoj Gori, a koji je finansiran od strane Hedley Trust fondacije.
Iako ruralno nasljeđe Crne Gore na najbolji način odražava izuzetnu vrijednost predjela Crne Gore i iako je veoma značajno i raznovrsno, ono, nažalost, još uvijek nije adekvatno tretirano i zaštićeno. Vrijednosti i potencijali ruralnog nasljeđa i autentičnog kulturnog pejzaža u Crnoj Gori još uvijek nisu u dovoljnoj mjeri prepoznati. Na zvaničnoj Listi zaštićenih kulturnih dobara upisano je samo jedno selo i par pojedinačnih objekata koji imaju memorijalni karakter. Ovo nasljeđe je trenutno pod velikim rizikom: sa jedne strane, zbog propadanja velikog broja napuštenih sela, a sa druge strane, zbog ekstremno ubrzane i nekontrolisane urbanizacije koja uništava veliki dio vrijednog ruralnog nasljeđa i pejzaža.
Cilj projekta "Valorizacija ruralnog nasljeđa u Crnoj Gori" je podizanje svijesti o vrijednostima i značaju ruralnog nasljeđa u Crnoj Gori kao i stvaranje modela – metodologije za izučavanje, identifikaciju i valorizaciju ruralnog nasljeđa i to na osnovu konkretnih aktivnosti u selima Zalazi.
Zalazi su pilot područje koje se obrađuje u okviru projekts "Valorizacija ruralnog nasljeđa u Crnoj Gori”. Zalazi su niz od četiri sela koja se nalaze u planinama koje okružuju zaliv Boke Kotorske. Područje se nalazi u bafer zoni Kulturno-istorijskog i prirodnog područja Kotora upisanog na UNESCO-vu Listu svjetskog nasljeđa, i u blizini Nacionalnog parka Lovćen. Sela su sada napuštena i nisu zaštićena na nacionalnom nivou iako posjeduju vrijednosti i potencijal za valorizaciju. Već je prepoznat potencijal ovog područja posebno vezano za nove grane turizma, kao što su planinarenje, slobodno penjanje, ruralni i eko turizam.
Cilj arhitektonske radionice je da se istraži i mapira ruralno nasljeđe u zoni Zalaza, kao i da se da primjer mogućeg modela zaštite i valorizacije ruralnog nasljeđa generalno, i to kroz: istraživanje, mapiranje, snimanje, prikupljanje dokumentacije, analizu, definisanja smjernica, prezentovanje i promociju.
Učesnici radionice će biti studenati arhitekture i arhitekate iz Crne Gore, Srbije i Francuske.
Akcija “Izlaz za Zalaze” organizovaće se u nedjelju 29. septembra 2013. godine. Ova akcija je otvorena za sve koji su zainteresovani da doprinesu očuvanju sela Zalazi kao i da se uključe u diskusiju vezano za vrijednosti ali i budućnost ovih sela.
U okviru akcije “Izlaz za Zalaze” planirano je da se učesnici simbolično uključe u proces očuvanja Zalaza i iznesu do sela Mali Zalazi po jedan crijep (“tiglu”) za održavanje jedne od rijetkih pokrivenih kuća, koja je mjesto okupljanja planinara. Oni koji budu zainteresovani moći će da se uključe i pomognu oko arhitektonskog snimanja objekata u selu, sađenja sadnica bora ili pripreme hrane. Takođe, svi učesnici su pozvani da se uključe u diskusiju koja će biti organizovana na gumnu u Malim Zalazima i kroz koju će se sagledati vrijednosti i potencijali sela u zaleđu i dati vizija njihovog razvoja.
Pješačenje do Malih Zalaza organizuje planinarski klub Vjeverica. Okupljanje je predviđeno u 8:00 ispred pošte u Kotoru i u 8:30 na ulazu u naselje Sveti Stasija u Dobroti. Više detalja o pješačjoj turi možete naći na sajtu planinarskog kluba Vjeverica.
Molimo sve koji su zainteresovani da se priključe akciji “Izlaz za Zalaz” 29. septembra da se prijave na Ova adresa el. pošte je zaštićena od spambotova. Omogućite JavaScript da biste je videli. ili 032 302 520.
Dobrodošli!
Planinarski klub Vjeverica, projekat Zalaz i EXPEDITIO
