Dokument: usklađenost zakona na polju energetske efikasnosti u građevinarstvu

"Usklađenost zakonodavnog okvira u Crnoj Gori sa međunarodnim standardima u oblasti energetske efikasnosti u građevinarstvu" je dokument realizovan kao dio projekta "Dani energije u Crnoj Gori" u sklopu kampanje evropske komisije "Sustainable Energy Europe 2005-08". Autorica dokumenta je mr Vesna Simovic.

REZIME DOKUMENTA

Jedno od najprioritetnijih pitanja na globalnom nivou jeste pitanje obezbjeđivanja održivog razvoja. Održivi razvoj je onaj koji zadovoljava današnje potrebe, bez ugrožavanja mogućnosti da i buduće generacije ostvare svoje potrebe. Jedan od osnovnih uslova za obezbjeđivanje održivog razvoja jeste korišćenje obnovljivih izvora energije, a jedan od njenih najznačajnijih segmenata jeste održiva gradnja. Održiva gradnja podrazumijeva: upotrebu građevinskih materijala koji nijesu štetni po okolinu, energetsku efikasnost zgrada i upravljanje otpadom od gradnje i rušenja građevina, savremeni pristup arhitekturi i graditeljstvu - energetski i ekološki racionalno urbanističko planiranje, projektovanje, izgradnja i rekonstrukcija građevina uz primjenu principa pasivne i aktivne sunčane arhitekture.

Savremeno građevinarstvo podrazumijeva primjenu standarda energetske efikasnosti, i to kako kod rekonstrukcije postojećih, tako i kod izgradnje novih zgrada. To podrazumijeva obezbjeđivane uslova za smanjenje emisije ugljen-dioksida, uz očuvanje postojećih standarda kvaliteta gradnje i stanovanja. Krajnji cilj energetski efikasne gradnje jeste da se kroz sistematsku sanaciju i rekonstrukciju postojećih zgrada obezbijedi sveobuhvatna ušteda energije, a time doprinese i zaštiti životne sredine.

Obezbjeđivanje energetske efikasnosti u građevinarstvu predmet je interesovanja brojnih međunarodnih organizacija, univerzalnog i regionalnog karaktera. Takođe, u pogledu unapređenja energetske efikasnosti značajno je i djelovanje međunarodnih institucija koje bave pokretanjem i finansiranjem projekata održivog razvoja: Internacionalna energetska agencija – IEA ; The European Network of Regional Agences FEDERANE ; Evropska energetska mreža ; Mreža evropskog ekološkog stanovanja – EHEN.

Postoji veliki broj dokumenata univerzalnog i regionalnog karaktera koji na neposredan i posredan način regulišu pitanje energetske efikasnosti u zgradarstvu. Ovi dokumenti služe kao osnov za kreiranje zakonodavnog okvira na nacionalnim nivoima, a neki od njih pored obavezne implementacije predviđaju i mehanizme za regionalnu i međudržavnu saradnju i razmjenu iskustava u cilju obezbjeđivanja principa energetske efikasnosti. Među ovim dokumentima poseban značaj imaju oni koji su donijeti u okviru Evropske unije. U nekim od tih dokumenata sadržane su preporuke u pravcu povećenja energetske efikasnosti : Povelja o održivosti evropskih gradova i mjesta (poznatija kao Povelja iz Aalborga); Bijela knjiga o energetskoj politici članica Evropske unije ( iz 1996.); Zelena knjiga : “Prema Evropskoj strategiji za sigurnost energetskog snadbijevanja”. Osim ovih dokumenata, Evropska unija je donijela i veliki broj direktiva, koje imaju obavezujući karakter za države-članice. Među njima poseban znčaj imaju sledeće direktive: Direktiva 92/75/ECC - o obaveznom označavanju energetske efikasnosti kućanskih uređaja; Directiva 93/76 - o ograničavanju emisija ugljen-dioksida kroz povećanje energetske efikasnosti ; Directiva 98/106 - o usklađivanju zakonskih i upravnih propisa država članica o građevinskim proizvodima ; Direktivu 92/75/ECC - o obaveznom označavanju energetske efikasnosti kućnih uređaja; Direktivu o promociji električne energije iz obnovljivih izvora, koja obavezuje zemlje-članice da povećaju energetsku efikasnost pri proizvodnji električne energije ; Direktivu 2004/8/EC - o promociji kogeneracije bazirane na korisnim toplotnim potrebama na unutrašnjem tržištu energije (koja ima za cilj stvaranje uslova za kreiranjanje okvira za unapređivanje i razvoj visoko-efikasne kogeneracije toplotne i električne energije). Najznačajniji dokument Evropske unije u oblasti energetske efikasnosti zgrada je Direktiva 2002/91/EC - o energetskim karakteristikama zgrada (Directive of energy performance of buildings). Ovim dokumentom je uspostavljen novi zakonodavni okvir na polju energetske efikasnosti zgrada, koji je jedinstven za sve zemlje članice i ima za cilj promovisanje unapređivanja energetskih karakteristika zgrada u zajednici, kroz povećanja potencijala energetskih ušteda i smanjenja emisije uljen-dioksida u zgradarstvu. Direktiva definiše pet bitnih zahtjeva, i to : 1) uspostavljanje opšteg okvira za metodologiju proračuna energetske karakteristika zgrada ; 2) primjena minimalnih zahtjeva energetske efikasnosti za nove zgrade; 3) primjena minimalnih zahtjeva energetske efikasnosti za postojeće zgrade prilikom većih rekonstrukcija ; 4) energetska sertifikacija zgrada (tzv.''energetski pasoš''); i 5) redovna kontrola bojlera i opreme za klimatizaciju koji prelaze minimalnu veličinu, kako bi se utvrdila njihova efikasnost.

Energetski sektor u Crnoj Gori ime sledeće glavne karakteristike:
- široku rasprostranjenost alternativnih izvora energije;
- nedovoljnu iskorišćenost alternativnih izvora energije
- visok energetski intezitet, ili velika potrošnja energije
- zavisnost od uvoza elekrične energije

Glavno obilježje energetskog sektora u Crnoj Gori jeste nekontrolisana potrošnja energije u Crnoj Gori, tako da je postojeći sistem u ovom segmentu neodrživ. Rješavanje ovog problema podrazumijeva sistemski pristup, koji podrazumijeva tri ključna aspekta :
1. uspostavljanje adekvatnog pravnog okvira ;
2. podizanje nivoa svijesti o energetskoj efikasnosti ; i
3. realizacija principa energetske efikasnosti.

Osnov za kreiranje pravne regulative u oblasti energetske efikasnosti nalazi se u ustavnom opredjeljenju Crne Gore kao ekološke države. Postoje brojni mehanizmi za realizaciju ove ustavne proklamacije, kao što su: Agenda ekonomskih reformi u Crnoj Gori; ratifikovani Sporazum o osnivanju energetske zajednice zemalja Jugoistočne Evrope; dokument Vlade Crne Gore Energetska politika i drugi. Poseban značaj za uspostavljane pravnog okvira za obezbjeđivanje energetske efikasnosti imaju sledeći dokumenti: Nacionalna strategija održivog razvoja, Strategija o energetskoj efikasnosti i Strategija razvoja energetike do 2025 godine.

U Crnoj Gori počelo sprovođenje reforme u energetskom sektoru. To potvrđuje i činjenica da je osnovana osnovana Regulatorna agencija za energetiku, a počelo je i pristupanje u Atinski proces, koji predviđa uključivanje u ujedinjeno tržište energije. Međutim, još uvijek ne postoji sveobuhvatna zakonska regulativa koja bi pružila osnovu za obezbjeđivanje energetke efikasnosti. Osim toga, u postojećim propisima energetska efikasnost u zgradarstvu se ne tretira na odgovarajući način. To potvrđuje činjenica da na lokalnom nivou ne postoje propisi koji bi obavezali investitore i one koji se bave građenjem da primjenjuju energetski efikasne tehnologije.

KOMPLETAN DOKUMENT (pdf)

----------------------------------
Ova analiza je dio projekta "Dani energije u Crnoj Gori" koji je realizovan u sklopu kampanje evropske komisije "Sustainable Energy Europe 2005-08". Projekat “Dani energije u Crnoj Gori” realizuje nevladina organizacija Expeditio iz Kotora, u periodu maj 2007-maj 2008.

Projekat se implementira sredstvima SECTOR programa Regionalnog centra za životnu sredinu za Centralnu i Istočnu Evropu (REC). Program finansira Švedska agencija za međunarodni razvoj i saradnju (SIDA).

Twitter