Pitanje prostora za rad nevladinih organizacija

Dragi prijatelji/ce,

putem mailing liste, naša organizacija je nedavno otvorila pitanje rentiranja skupih poslovnih prostora za rad, sa kojim se suočavamo ne samo mi, već i druge NVO-a u Crnoj Gori.

Smatramo da bi organizacije civilnog drustva, kao neko ko djeluje u interesu javnosti, morale imati povoljniji tretman u obezbjedjivanju prostora za rad tj. da ne bi smjele biti prepustene konkurenciji na trzistu koje diktira poslovno okruženje. Takođe smatramo, da bi opštinske i nacionalne vlasti morale prepoznati svoju ulogu u kreiranju okvira za održivost civilnog sektora, što je već praksa u zemljama regiona i EU.

Obratili smo se kolegama/nicama iz NVO sektora sa molbom da nam se jave sa predlzima i idejama. Dobili smo oko 40 e-mailova iz Crne Gore i regiona i medju njima je bilo veoma mnogo korisnih iskustava, savjeta, primjera, sugestija i ideja.

ŽELIMO DA SE ZAHVALIMO SVIMA KOJI SU SA NAMA PODIJELILI SVOJA RAZMIŠLJANJA, RIJEČI PODRŠKE I MNOŠTVO DOBRIH I PODSTICAJNIH IDEJA.

Napravili smo sažetak iz svega što je pristiglo, u želji da ova razmišljanja budu od koristi i drugim kolagama/nicama iz NVO sektora. Takodje, mislimo da je vazno da i donosiocima odluka priblizimo situaciju sa kojom se civilno društvo u Crnoj Gori suocava.

Uočeni problemi

- NVO imaju problem praćenja trendova zakupa prostora (pod poslovnim prostorom se uvjek podrazumijeva komercijlna namjena);

- Donatori se povlače zbog toga „što je Crna Gora dostigla potreban nivo demokratije" uz logiku da bi država trebalo da preuzme brigu o održivosti civilnog sektora (a to se ne dešava i, kako stvari stoje, ko zna kad će) - to se održava na cio civilni sektor;

- Problem zakupa prostora je generalno problem mnogih NVO (ne samo onih koje već postoje i aktivne su, već i potencijalno novih udruženja koja bi građana osnivali ukoliko bi imali povoljnije uslove za rad);

- Problem nedovoljno transparentnih kriterijuma pod kojima lokalne samouprave ustupaju svoje prostore u pojedinim slučajevima;

Moguća rješenja

• Konkursi za poslovne prostore u vlasništvu Opštine, u smislu povlastica za NVO od interesa za prirodnu i kulturnu baštinu, omladinske programe itd;
• Pregovaranje sa nekim državnim firmama koje su u stečaju ili prosto rade u manjem obimu nego nekad, a imaju prazne prostore/kancelarije/zgrade, da ih iznajme po nekim povoljnijim uslovima nego sto bi to radili vlasnici drugih prostora;
• Kroz partnerstvo više NVO zajednički nastupiti pred Opštinom i osmisliti program korišćenja zajedničkog civilnog centra - strateški zajednički djelovati;
• Prikupiti podrške ljudi iz javnog života koje mogu obazbjediti kredibilitet projektu kreiranja Civilnog centra;
• Stručno se angažovati u procesu rekonstrukcije neke od ruševina i napušenih objekata, a za uzvrat dogovoriti korišćenje (npr. Fabrika Rivijera u Kotoru, Dom Kulture u Risnu...)
• Prenamijeniti zapuštene i relativno devastirane objekate iz vremena Austrougarske - tvrdjave, bivša vojna bolnica, pekara u Crkvicama ...;
• Pregovarati sa Opštinom oko korišćenja slobodnih prostora bedema Kotora;
• Organizovati radne akcije na rekonstrukciji/izgradnji Centra;
• Kontejneri za stanovanje/poslovni prostor kao moguće rješenje;
• Konurisanje za sredstva za rekonstrukciju kod donatora;
• Uputiti molbu vlasnicima zemlje (posebno stranim investitorima) za donacijom u vidu male parcele;
• Udruživanje 2-3 organizacije koje imaju sredstva u budžetu za najam prostora, da kupe parcelu i uz kredit izgrade prostor za rad;
• Pokrenuti priču o identifikaciji i imenovanju organizacija koije djeluju u javnom intersu (treba napraviti kriterijume), a za koje bi država participirala svojim sredstvima ili iznajmljivanjem kancelarija koje su u vlasništvu države (u Evropskoj komisiji u Briselu sve vrvi od NVO);
• U Opštinama postoje kancelarije čija je obaveza da se bave saradnjom opštine i NVO-a na njenoj teritoriji, te bi sa njima trebalo otvoriti pitanje prostora za rad NVO-a;

Primjeri dobre prakse

- NVO Natura iz Kolašina - plac dodijeljen od strane Opštine Kolašin

Ova nevladina organizacija dobila je od CHF-a dio sredstava za izgradnju manjeg radnog prostora (montažni objekat) dok im je Opština Kolašin  dodijelila plac na trajno korišćenje.

- Projekat "Otvoreno o javnim prostorima" koji sprovodi NVO Gradjanske inicijative iz Beograda http://www.javniprostori.org/

Ovaj projekat se bavi problemima nedostatka prostora za organizacije, a sa druge strane postojanjem opštinskih ili slicnih prostora koji se ne koriste efektivno, ili se uopšte ne koriste.

- Primjer transformacije kasarne "Karlo Rojc" u Puli u "Centar gradskih udruga", u kome je smešteno 100 organizacija civilnog društva, kulturnih i umetničkih inicijativa http://www.pula.hr/index.php?id=606

Grad Pula je krenuo u projekt stvaranja multimedijalnog centra gradskih udruga u nekadašnjoj vojarni Karlo Rojc , svom najznačajnijem projektu za razvoj društvenog sektora 2002. godine. Centar Gradskih Udruga "Rojc" Pula je mjesto u kojemu danas ˝živi˝, radi i djeluje sto udruga civilnog društva iz djelatnosti kulture, sporta, socijalne skrbi i zdravstva, skrbi o osobama s posebnim potrebama, skrbi o djeci i osobama treće životne dobi, ekologije, humanitarnog rada, tehničke kulture, nacionalnih manjina i djelatnosti udruga proizašlih iz domovinskog rata, koje su uspješan primjer suradnje između gradske vlasti i organizacija civilnog društva.(preuzeto sa sajta)

- Kulturni Centar GRAD, Beograd http://www.gradbeograd.eu/

GRAD, Evropski centar za kulturu i debatu nastao je na inicijativu Kulturnog Fronta Beograd i Felix Meritis fondacije iz Amsterdama. Zahvaljujući podršci Ministarstva inostranih poslova Holandije kroz program MATRA i beogradske opštine Savski venac po prvi put u Srbiji, jedan objekat industrijskog nasleđa postao je mesto kulturnih dešavanja. Stari magacin sagrađen je još daleke 1884 godine. Preuređen je u multifunkcionalni prostor sa mogućnošću organizovanja programa kao što su izložbe, koncerti, debate, predstave, konferencije i radionice. Ideja je bila da se što je moguće više sačuva atmosfera starog skladišta na obali reke Save uvođenjem samo onih najneophodnijih novina koje su potrebne za funkcionisanje jednog kulturnog centra. (preuzeto sa sajta)

- Nacionalni komitet IKOMOS-a, Skoplje, Makedonija http://icomos.org.mk/

NVO koja je nacionalnom odlukom Vlade dobila na korišćenje prostor za rad.

Ostali primjeri - trendovi

o   Koper, Izola i Piran - Slovenija

Koper ima dosta praznih lokala u istorijskom jezgru (svi shoping centri su izvan grada) i može se dobiti za bagatelu. Izola je dala lokale u najam za 1 eur/godišnje. U Piranu su napavili javni raspis po tržnom principu, nije bilo interesenta, pa su se onda ponovo dogovorili za bagatelu. Problem istorijskih jezgara je da nema više puno stalne populacije, onda ni jedan posao ne ide, to znači da ako opština želi da grad živi, onda trebaju podupirat svaku takvu inicjativu.

o   Udine(Friuli), Italija

Grad, da bi odžao staru gradsku jezgru u životu, plaća struju, vodu i gas onima koji ostaju u gradu, samo da ne zatvore.

Hvala SVIMA koji ste doprinijeli svojim idejama, predlozima i sugestijama!

Ukoliko imate još neke ideje, iskustva, predloge i sugestije, a želite da ih podijelite sa svima pošaljite nam ih na e-mail: Ova adresa el. pošte je zaštićena od spambotova. Omogućite JavaScript da biste je videli.

EXPEDITIO

Twitter